Göçlerin Nedenleri ve Sonuçları
İnsanların ekonomik, sosyal, siyasi ve doğalnedenlerden dolayı yer
değiştirmesine göç denir. Göçlerin önemli bir kısmı ekonomik kökenlidir.
Göçler iç ve dış göçler olmak üzere ikiye ayrılır;
a) İç Göçler
Ülke sınırları içerisinde gerçekleşen göçlerdir. İç göçler sürekli ve geçici olmak üzere ikiye ayrılır.
Sürekli Göçler
Göç eden nüfusun gittiği yerde sürekli kaldığı göçlerdir. Bu göçler
genellikle kırdan kente doğrudur. Bu göçlerde ekonomik faktörler sosyal
ve siyasi olaylar ve doğal afetler etkilidir. İç göçlerin 1950 lerden
sonra fazla olmasında, kırsal kesimdeki hızlı nüfus artışı, toprakların
yetersiz olması ve şehirdeki sanayileşmeyle birlikte artan iş imkanları
etkili olmuştur.
İç Göçün Nedenleri
- Kırsal kesimde hızlı nüfus artışıyla toprakların bölünmesi ve ailelerin geçimini karşılayamaması
- Toprağın erozyonla verimsizleşmesi
- Makineli tarımın gelişmesi ve kırsal kesimde iş gücüne duyulan ihtiyacın azalması
- Kırsal kesimde iş imkanlarının sınırlı olması
- Kentlerde sanayinin gelişmiş olmasından dolayı iş imkanlarının ve gelir kaynaklarının fazla olması
- Kentlerde eğitim, sağlık hizmetlerinin kırsal kesimden daha iyi olması
- Deprem, heyelan, sel gibi doğal afetlerin meydana gelmesi
iç göçler daha çok Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinden, özellikle
sanayileşmiş İstanbul, İzmir, Bucsa, İzmit, Konya, Gaziantep, Adana gibi
merkezlere olmaktadır. Ayrıca göç eden nüfus genelde erkek ve genç
nüfustur. Daha çok tarım dışı sektörlerde çalışırlar.
İç göçün sonuçları
- Ülke nüfusunun dengesiz dağılması
- Yatırımların dengesiz dağılması
- Düzensiz kentleşme sonucunda sanayi tesislerinin kent içinde
kalması ve altyapı hizmetlerinde (yol, su, elektrik, haberleşme)
yetersizlikler görülmesi
- Kentlerde işsizliğin artması ve aşırı nüfuslanmanın meydana gelmesi
- Dışardan göç alan yerlerde (İstanbul, Ankara, izmir, Bursa vb.)
erkek nüfus artarken, dışarıya göç veren yerlerde (Çorum, Kastamonu,
Sinop) ise kadın nüfusunun artması
- Göç veren yerlerde tarım alanlarının boş kalması ve hayvancılığın gerilemesi
İç Göçü Önlemek İçin
Kırsal kesimde sulu tarımın ve modern hayvancılığın geliştirilmesi,
ulaşım, eğitim, sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve bazı sanayi
kollarının buralara kaydırılması gerekir.
Mevsimlik Göçler
Türkiye’de bilhassa yaz mevsiminde inşaat, turizm ve tarım sektöründe
çalışmak için mevsimlik göçler olmakta ve Adana, Mersin, Antalya, Muğla,
Aydın, Ordu, Giresun gibi merkezlerde geçici nüfus artışları meydana
gelmektedir.
b) Dış Göçler
Bir ülkeden başka bir ülkeye olan göçlere dış göç denir. Dış göçlerin en
önemli nedenleri savaş, baskı, zulüm ve ekonomik sebeplerdir. Bunun
dışında anlaşmalarla karşılıklı nüfus değişimleri (mübadele) ve eğitim
maksadıyla dış göçler olmaktadır.
Türkiye’de özellikle 1960′lı yıllardan sonra başta Avrupa ülkelerine
olmak üzere ekonomik nedenlerden dolayı dış göçler meydana gelmiştir.
Dış ülkelere olan bir diğer göç ise beyin göçüdür, iyi eğitim görmüş
nitelikli bireylerin yurt dışına göç etmesidir. Dış göçlerle bir
ülkenin nüfusunda artma veya azalma meydana gelebilir. ABD, Kanada,
Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkelerin 20. yüzyılın başındaki nüfusları
ile 2000′li yıllardaki nüfuslarının çok farklı olmasının nedeni bu
ülkelere dışarıdan gelen göçlerdir.